بررسی باستان شناسی آثار و محوطه های دوره اسلامی منطقه کجور واقع در غرب مازندران

به استناد منابع و متون تاریخی کجور در دوره میانه اسلامی با همین نام و قبل از تهاجم مغول با نام کجه مرکز سیاسی ایالت رویان و سپس پایتخت رستمدار بوده است . رویان یکی از ایالتهای مهم اسپبدان طبرستان در بخش غربی طبرستان بود که گسترش جغرافیایی آن از غرب آمل شروع وتا مرز دیلمان ( گیلان ) امتداد داشته است . بنا به نوشته این اسفندیار ، یکی از شعبات خاندان اسپهبدان بنام پادوسبانان از سال 45 تا 1005 ه . ق ( تا دوره صفویه ) در این منطقه فرمانروایی کرده و آثار بناهای ارزشمندی از خود بر جای گذاشتند. تاکنون پژوهشهای جامعی برای آثار و محوطه های منطقه کجور بویژه دوران اسلامی انجام نشده است . کمبود پژوهش و عدم شناخت استقرارهای یاد شده انجام پژوهشهای تطبیقی بین آثار و محوطه های دوران اسلامی مناطق همجوار بویژه شرق مازندران و کجور را که بی شک بر یکدیگر تاثیر و تاثر داشته اند را مشکل و مبهم نموده است . نگارنده جهت رفع این نقیصه به بررسی باستانشناسی محلهای دوران اسلامی منطقه کجور پرداخته است و برای پژوهش و بررسی دو فصل بررسی باستانشناسی انجام شد که برطبق شواهد و مدارک باستانشناسی تداوم و استقرار فرهنگی در منطقه از اواخر هزاره دوم ق. م ( عصر آهن ) تا دوره قاجار قابل مطالعه و بررسی است . پراکندگی استقرار های دوران اسلامی این منطقه بدلیل شرایط اقلیمی و زیست محیطی نقش موثری در روند شکل گیری فرهنگهای دوران مختلف اسلامی داشته است . بررسی باستانشناسی نشان می دهد که تراکم و گستردگی استقرار های دوران اسلامی منطقه کجور که عموما در مناطق دشت و هموار متمرکزند، نسبت به دوره های قبل بیشتر است . تحلیل معماری آثار و بناهای این منطقه نشان می دهد که با وجود تاثیر پذیری از بناهای شرق مازندران و گلستان چه در اصول معماری و چه در اصول تزئین تحت تاثیر توانهای محیطی و شرایط اقلیمی است . بدیهی است شناخت دقیق تر آثار دوران اسلامی منطقه کجور منوط به انجام بررسیهای هدفمند و کاوشهای علمی باستانشناسی جهت آگاهی از ارتباطات فرهنگی درون منطقه ای و برون منطقه ای با مناطق همجوار است .